Hoe kom je erachter of je erfgenaam bent?

Stel een van je ouders is overleden maar je vraagt je af of je wel erfgenaam bent. Hoe kom je erachter of je erfgenaam bent wanneer je geen contact meer hebt met je familie en niets hebt gehoord van de notaris.

Je kunt op twee manieren erfgenaam zijn:

1. omdat de erflater dat in een testament heeft bepaald
2. omdat de wet jou als erfgenaam aanmerkt

Om erachter te komen of je erfgenaam bent moet eerst onderzocht worden of de erflater een testament heeft. Een testament gaat namelijk altijd voor op de wet. Is er geen testament? Dan staat in de wet wie aanspraak kan maken op (een deel van) de erfenis.

Nagaan of er een testament is

Als je wilt weten of de erflater een testament heeft opgesteld, dan kun je dit opvragen bij het Centraal Testamentenregister (CTR). In het CTR worden alle in Nederland opgemaakte testamenten geregistreerd er wordt aangegeven door wie het testament is opgemaakt en wanneer de erflater dit heeft gedaan. Er wordt geen inhoudelijk informatie van het testament gedeeld door het CTR. Wanneer er een testament is opgemaakt kun je bij de notaris een kopie opvragen. De notaris verstrekt alleen aan direct betrokkenen, zoals een erfgenaam of executeur, informatie over de inhoud van het testament. Dit betekend dat je geen inzage krijgt als je geen erfgenaam bent. Mocht je echter volgens de wet wel erfgenaam zijn geweest wanneer er geen testament aanwezig zou zijn, dan krijg je inzage in uitsluitend het gedeelte van het testament waaruit blijkt dat je geen erfgenaam bent.

Wanneer je als kind onterfd bent in het testament, kun je in beginsel tot 5 jaar na overlijden een beroep doen op je legitieme portie. De legitieme portie is het gedeelte van de erfenis van de ouder waarop je als kind altijd recht hebt. Dit is de helft van wat iemand zou krijgen wanneer er geen testament zou zijn.

Wie zijn de erfgenamen als er geen testament is?

Als de erflater geen testament heeft opgesteld dan bepaalt de wet wie de erfgenamen zijn en voor welk deel van de nalatenschap. In beginsel erven alle erfgenamen voor gelijke delen. Zijn er vier erfgenamen dan erven zij allemaal ¼-deel.

De wet heeft de erfgenamen in vier groepen verdeeld:

1. de echtgenoot/ geregistreerd partner gezamenlijk met de kinderen;
2. de ouders van de erflater, tezamen met zijn broers en zussen;
3. de grootouders van de erflater;
4. de overgrootouders van de erflater.

Is één van de personen, die hiervoor wordt genoemd, al voor de erflater overleden? Dan komen diens kinderen voor hem/haar in de plaats (dit heet plaatsvervulling).

Op het moment dat de nalatenschap openvalt, dus als iemand komt te overlijden, dan wordt gekeken of er erfgenamen uit de eerste groep aanwezig zijn. Als dat niet het geval is (er zijn geen echtgenoot of kinderen), dan wordt naar de volgende groep gekeken. Is daar ook geen erfgenaam aanwezig, dan gaat het weer een groep verder. Als er in de eerste groep een erfgenaam geschikt is om te erven, dan wordt er niet meer naar de volgende groepen gekeken.

Is er helemaal geen familie meer, dan gaat de erfenis naar de Staat.

Wie zijn erfgenamen in een samengesteld gezin?

Als jij en je partner kinderen hebben uit een eerdere relatie dan maak je onderdeel uit van een zogenaamd ‘samengesteld gezin’. Misschien wil je wel dat jouw stiefkinderen ook eerlijk meedelen in de erfenis als jij komt te overlijden. Jouw stiefkinderen zijn wettelijk gezien geen erfgenamen. Benoem je de stiefkinderen niet in een testament dan hebben zij dus nergens recht op. Wil je dat alle kinderen, inclusief je stiefkinderen erven dan kun je dit alleen regelen door een testament op te stellen waarin je de stiefkinderen mede benoemt tot erfgenaam.

Wil je meer informatie, neem dan contact met mij op.